چکیده مقدمه: بیش از 90 درصد پنبه کشت شده در سراسر جهان، منبع اصلی فیبر نساجی و هم‌چنین برای تولید روغن از دانه پنبه استفاده می‌شود. بنابراین پنبه گیاهی است که به‌طور گسترده کشت می‌شود و به‌دلیل داشتن فیبر و روغن ارزش اقتصادی مهمی دارد. رشد علف‌های‌هرز مهاجم قوی و فعالیت آللوپاتی تاج‌خروس ریشه قرمز به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به شدت با دیگر گیاهان رقابت‌کنند و به‌طور قابل توجهی باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصول پنبه می‌شوند. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات آللوپاتی تاج‌خروس روی گیاه زراعی پنبه در دو شرایط مزرعه‌ای و آزمایشگاهی با استفاده از روش رج‌بندی بود. مواد و روشها:مطالعه مزرعه‌ای در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار (زمان‌های سبز شدن تاج‌خروس شامل زمان‌های: هم‌زمان با سبز شدن پنبه، زمان دو برگی پنبه و زمان چهار برگی پنبه و با تراکم‌های 3، 6 و 12 بوته تاج‌خروس در هر مترمربع) و سه تکرار و مرحله آزمایشگاهی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار (شاهد، 20، 40، 80 و 100 درصد غلظتهایعصارهی ریشه و برگتاجخروس) و سه تکرار انجام شد. نتایج: آنالیز اولیه در نرم‌افزار به روش DCA (آنالیز متعارف نااریب) انجام شد و به‌دلیل اینکه طول گرادیان در هر دو بخش از عدد 3 کم‌تر بود از روش تجزیه مولفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج پژوهش بخش مزرعه‌ای حاکی از این بود که شاخص سطح برگ، بیوماس برگ، وزن بیست قوزه و عملکرد پنبه همبستگی منفی و بالا با ارتفاع، بیوماس ساقه، تعداد قوزه پنبه همبستگی منفی و کمی دارد. نتایج بخش آزمایشگاهی نشان داد غلظت عصاره با درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و تعداد جوانه‌ها همبستگی منفی و بالا دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به کاهش خصوصیات جوانه‌زنی، ویژگی‌های رشد و عملکرد پنبه در حضور علف‌های‌هرز، کنترل علف‌هرز تاج‌خروس ریشه قرمز در مزارع پنبه از ابتدای رشد ضروری است. بر طبق نتایج بدست آمده می‌توان از روش‌های رج‌بندی با شناسایی مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر رشد کمی و کیفی پنبه، به‌منظور ایجاد رویکردهای صحیح مدیریتی در جهت اصلاح و احیای اراضی کشاورزی تحت تاثیر علف‌های‌هرز اقدام نمود. واژه‌های کلیدی:بیوماس، دگرآسیبی، طول گرادیان، همبستگی
Esfanjani E, Zand B, Asilan K, Rabie M, Jafari Sayyadi M H, Esfanjani J. Effects of Amaranthus retroflexus L. root on cotton cv. Varamin using ordination methods. 3 2017; 4 (1) :1-16 URL: http://arpe.gonbad.ac.ir/article-1-242-fa.html
اسفنجانی الهه، زند بهنام، اسیلان کمال سادات، ربیعی مینا، جعفری صیادی محمد حسن، اسفنجانی جواد. اثر آللوپاتی تاج‌خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus L) روی پنبه رقم ورامین با استفاده از روش‌های رج‌بندی. 1. 1396; 4 (1) :1-16
