|
ارزیابی مصرف سوخت و انرژی در تولید گندم و سیبزمینی در شهرستان گرگان
|
| حسن حبیبی، محمد ملکان، مسعود تاجی*، سید قاسم حسینی حیدرآبادی |
|
|
|
چکیده: (2 مشاهده) |
مقدمه: کشاورزی فشرده همراه با افزایش استفاده از کودهای معدنی و سموم دفع آفات و مکانیزاسیون، منجر به استفاده روزافزون از انرژی های فسیلی در طول دهه های متمادی شده است. در کشاورزی مدرن امروزی، علاوه بر استفاده مستقیم از انرژی فسیلی در فرآیندهای تولید، برای تولید کالاهای سرمایهای و مصرفی، به ویژه برای تولید کود نیتروژن معدنی که بیش از 50 درصد از کل ورودی انرژی را تشکیل می دهد، به ورودی انرژی فسیلی بسیار بالایی نیاز است. تولیدات کشاورزی هنوز هم به شدت به مصرف انرژی فسیلی در تقریباً هر مرحله از تولید متکی هستند. با این حال، رویکردهای زیادی برای صرفهجویی در انرژی فسیلی وجود دارد. تغذیه پایدار جمعیتی که به سرعت در حال رشد است، علیرغم دسترسی محدود و نسبتاً رو به کاهش سریع زمین قابل کشت، یک چالش بزرگ برای کشاورزان امروزی است. در همین حال، افزایش بهرهوری محصول از زمینهای زراعی موجود و کاهش اثرات زیستمحیطی، استراتژیهای حیاتی برای مقابله با این چالش هستند. دستاوردهای قابل توجهی در بهره وری محصول تاکنون عمدتاً با افزایش کودهای شیمیایی در بسیاری از مناطق به دست آمده است.
مواد و روشها: در سال 98-1397، تعداد 25 مزرعه با هدف ارزیابی مصرف سوخت، انرژی و انتشار گازهای گلخانهای در کشت و تولید گندم و سیبزمینی در شهرستان گرگان با استفاده از روش نمونهبرداری تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. دادههای مورد نیاز توسط مصاحبه به صورت چهره به چهره با تولیدکنندگان این محصول و انجام یادداشت برداری از کلیه عملیات زراعی گردآوری گردید. بعد از انجام ثبت اطلاعات ذکر شده در هر مزرعه، ارزیابی جریان انرژی صورت گرفت. انرژی مستقیم و انرژی غیر مستقیم نیز محاسبه گردید. انرژیهای مصرف سوخت، نیروی انسانی، کاربرد ادوات و ماشینآلات، سموم، کودهای شیمیایی و بذر بر اساس ضرایب مربوطه محاسبه شدند.
نتایج: براساس نتایج برای تولید هر هکتار گندم و سیبزمینی به 164 و 205 لیتر گازوییل نیاز بود. همچنین برای تولید هر هکتار گندم و سیبزمینی به ترتیب 18276 و 40844 مگاژول انرژی در هکتار مصرف شد. میزان انرژی خروجی به ترتیب برای گندم و سیبزمینی معادل و 108000 به دست آمد. بر این اساس نسبت انرژی خروجی به ورودی به ترتیب 97/ و 64/2 محاسبه شد. همچنین انرژی خالص در گندم و سیبزمینی به ترتیب 36114 و 67156، بهرهوری انرژی به ترتیب 2/0 و 73/0 و انرژی ویژه به ترتیب 5 و 37/1 ارزیابی گردید.
نتیجهگیری کلی: نتایج انرژی خالص در گندم و سیبزمینی به ترتیب 36114 و 67156، بهرهوری انرژی به ترتیب 2/0 و 73/0 و انرژی ویژه به ترتیب 5 و 37/1 ارزیابی گردید. در نهایت با توجه به نتایج بهدستآمده میتوان گفت که مصرف کودهای شیمیایی به ویژه کودهای نیتروژنی و همچنین مصرف سوختهای فسیلی بخش مهمی از مصرف انرژی را به خود اختصاص دادند که با بهینه سازی مصرف آنها می توان گام مهمی در کاهش مصرف انرژی برای تولید محصولات گندم و سیبزمینی برداشت. |
|
| واژههای کلیدی: انرژی خروجی، انرژی ورودی، سوخت، کودهای شیمیایی |
|
|
متن کامل [PDF 353 kb]
(1 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اکوفیزیولوژِی
دریافت: 1404/10/8 | پذیرش: 1403/7/30 | انتشار: 1403/7/30
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
