مقدمه: چغندرقند یکی از مهم‌ترین محصولات زراعی در جهان است و بخش عمده‌ای از قند مصرفی کشور ما از این گیاه به‌دست می‌آید. با توجه به محدود بودن سطح زیرکشت، تحقیقات زیادی در خصوص افزایش عملکرد چغندرقند در واحد سطح انجام شده است. یکی از عوامل مهم در تولید ریشه چغندرقند، تاریخ کاشت است که بر طول دوره رشد رویشی و زایشی و تعادل بین آنها تأثیر می‌گذارد و در نهایت بر عملکرد کمی و کیفی آن تأثیر می‌گذارد، بنابراین یکی از سیاست‌های کلی کشاورزی است. بخش افزایش تولید این محصول است. هدف از این پژوهش انتخاب بهترین تاریخ کاشت و مناسب‌ترین رقم در منطقه می‌باشد. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و صفات کیفی در سه رقم چغندرقند، آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات گنبدکاووس در سال زراعی 401-1400 انجام شد. عامل اصلی تاریخ کاشت در پنج سطح (شامل: 10 مهر، 25 مهر، 10 آبان، 25 آبان و 5 آذر) و فاکتور فرعی رقم در سه سطح (شامل: موناتونو، روزاگلد و SBSI061) بودند. نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که عملکرد ریشه، عملکرد قند و شکر سفید تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند و تاریخ کاشت اول و دوم بیشترین عملکرد ریشه، عملکرد قند و شکر خالص را داشتند. در بین ارقام مورد آزمایش بین موناتونو و روزاگلد از نظر عملکرد ریشه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت؛ اما با رقم 061 تفاوت داشتند و از نظر عملکرد شکر و عملکرد شکر سفید بین هر سه رقم تفاوت معنی‌داری وجود داشت. رزگلد بیشترین عملکرد شکر و عملکرد شکر خالص را داشت و پس از آن موناتونو و در نهایت 061 قرار گرفت. نتیجه‌گیری کلی: مقایسه میانگین‌های تیمارهای آزمایشی نشان داد که تمامی ارقام کشت شده بیشترین عملکرد قند را در تاریخ کاشت اول و دوم خواهند داشت. زیرا کشت به‌موقع با تأثیر در دوره رشد رویشی و زایشی حداکثر تابش خورشید را جذب می‌کند که منجر به افزایش عملکرد ریشه و قند می‌شود. در نهایت براساس بررسی نتایج این آزمایش و تجزیه و تحلیل اطلاعات تغییرات صفات کیفی، کشت ارقام روزاگلد و موناتونو در دو تاریخ کاشت اول به‌منظور دستیابی به حداکثر عملکرد قند در واحد سطح به چغندرکاران استان گلستان توصیه می‌شود.
Paserakloo E, Biabani A, Yarahamdi S, Sabri A, Naemi M, Taliei F. The effect of sowing date on yield and quality characteristics of autumn sugar beet cultivars in Gonbad Kavous. 3 2023; 7 (13) :93-110 URL: http://arpe.gonbad.ac.ir/article-1-406-fa.html
پسرکلو انسیه، بیابانی عباس، یاراحمدی سعید، صابری علیرضا، نعیمی معصومه، طللیعی فاختک. اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و خصوصیات کیفی ارقام چغندرقند پاییزه در منطقه گنبد کاووس. 1. 1402; 7 (13) :93-110
