مقدمه: آللوپاتی یک واکنش بیوشیمیایی موثر بر گیاهان است که در اثر اضافه شدن مواد شیمیایی، عمدتاً از نوع متابولیت‌های ثانویه، از طریق فرآیند‌های مختلف و البته در غلتهای معین بر روی خود و گیاه مجاور ممکن است اثر تحریک کنندگی و یا بازدارندگی داشته باشد و حتی ممکن است نقش مهمی در الگوی پوشش گیاهی و تولید محصولات زراعی ایفا کند. بنابراین هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی پتانسیل آللوپاتیک مقادیر مختلف کمپوست بقایای اندام های هواییعلف هرز شلمی بر مولفههای اولیه رشدی سیاه دانه در شرایط گلدان بوده است. مواد و روش‌ها: این آزمایشی بصورت طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلدانی در سال 1398 درگلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس انجام شد. بدینمنظور گلدانهای 5 کیلویی حاوی 10، 20، 40، 80 و 160 گرم از پودر شلمی به مدت 40 روز جهت پوسیدگی در گلخانه قرار داده شدند. پس از گذشت بازه زمانی و اطمینان از پوسیده شدن شلمیها، تعداد 20 عدد بذر سیاه دانه در هر گلدان کشت شد. در تیمار شاهد نیز از پودر گیاه شلمی استفاده نگردید. سپس نمونهبرداری از گیاهان پس از گذشت چهل روز و در مرحله 5 تا 6 برگی انجام گرفت. نتایج:نتایج بدست آمده نشان داد که افزایش میزان بقایای شلمی بطور معنیداری سبب روند کاهشی مولفههای رشدی در سیاه دانه شد و کمترین میزان صفات طول ساقهچه، طول ریشهچه، وزن تر و خشک گیاه در تیمار 160 گرم شلمی دیده شد. میزان کلروفیل a، b و کل و همچنین آنزیم پراکسیداز نیز همراه با افزایش غلظت شلمی روند کاهشی را نشان دادند. در حالیکه روند تغییرات آنزیم کاتالاز و پرولین حاکی از سیر صعودی آنها همراه با افزایش غلظت شلمی بود. نتیجهگیری کلی: این نتایج بیانگر موثر بودن شلمی در کنترل رشد رویشی و فیتوشیمایی سیاه دانه میباشد لذا با توجه به اثرات آللوپاتیکی شلمی میتوان این گیاه را به‌عنوان یک علفکش با منشاء زیستی در سیستم کشاورزی پایدار بکار برد.
Kouhestani R, Ahangar L, Zarei M, Gholamalipour Alamdari E, Avarseji Z. Allelopathic effect of Rapistrum rugosum L. on growth, physiological and biochemical parameters of Nigella sativa L.. 3 2023; 7 (13) :49-62 URL: http://arpe.gonbad.ac.ir/article-1-403-fa.html
