چکیده مقدمه: استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی، باعث کاهش حاصلخیزی خاک، سفت شدن زمین‌های زراعی و افزایش آلودگی‌های زیست محیطی شده است. بنابراین، اجتنابازفشارهایمنفیبهمحیطزیستوبهبود بخشیدنبرنامههایتوسعهایکه نیازهایکودیگیاهانرا از کودهای آلی و زیستیتأمینمیکند؛ شرطلازم در حفظ سلامت خاک است. بدین منظور پژوهشی با هدف بررسی اثرات کودهای آلی و زیستی بر صفات کمی و نیز پروتئین دانه و نیتروژن خاک و بافت گیاه ذرت انجام شد. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی تأثیر کودهای آلی و زیستی بر برخی خصوصیات رشد، عملکرد و اجزای عملکرد و درصد پروتئین ذرت، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1393 در شهرستاناهواز انجام شد. عامل اول کودهای آلی در 4 سطح (شاهد (NPK 100 درصد)، کود دامی، ورمی‌کمپوست، کاه و کلش گندم) و عامل دوم کود زیستی در 4 سطح (شاهد (بدون کود زیستی)، نیتروکسین، فسفات بارور2 و نیتروکارا) بودند. در پایان فصل رشد ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن 100 دانه، پروتئین دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک اندازه‌گیری شد. نتایج: نتایج نشان داد که، کودهای آلی و زیستی باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد دانه ذرت گردیدند. در بین کودهای آلی، ورمی‌کمپوست و در بین کودهای زیستی فسفات بارور2 و نیتروکارا بیشترین تأثیر را بر رشد گیاه ذرت داشتند. بیشترین میزان عملکرد دانه در تیمار تلفیقی فسفات بارور2+ورمی‌کمپوست و نیتروکارا+ ورمی کمپوست بهترتیب بهمیزان 9638 و 9085 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد که، بیشترین نیتروژن بافت در تیمار ورمی‌کمپوست به میزان 71/1 درصد بدست آمد که نسبت به شاهد (عدم مصرف کود آلی) 8 درصد افزایش نشان داد. هم‌چنین نتایج نشان داد که، کاربرد کودهای آلی و زیستی باعث افزایش میزان پروتئین دانه و نیتروژن خاک شد. نتیجه‌گیری: به‌طورکلی نتایج این پژوهش نشان داد که، با مصرف کودهای آلی و زیستی می‌توان میزان مصرف کود شیمیایی در تولید گیاه ذرت را کاهش داد. در این آزمایش، مصرف کود شیمیایی به میزان 50 درصد مقدار توصیه شده به همراه کودهای آلی و زیستی تاثیر بسزایی در افزایش عملکرد ذرت داشته است. در بین کودهای آلی، ورمی‌کمپوست و در بین کودهای زیستی، کود فسفات بارور2 بهترین نتیجه را در رشد گیاه ذرت داشته است. واژه‌های کلیدی: کود زیستی، ورمی‌کمپوست، پروتئین دانه، ذرت
