RT - Journal Article T1 - JF - gnbd-arpe YR - 2019 JO - gnbd-arpe VO - 5 IS - 2 UR - http://arpe.gonbad.ac.ir/article-1-333-fa.html SP - 159 EP - 175 AB - چکیده مقدمه: شوری یکی از تنش­‌های اصلی محیط به حضور غلظت زیاد نمک­‌های محلول در خاک اطراف ریشه مربوط می‌شود که به دو دلیل سبب کاهش رشد گیاه می‌­شود اول به علت پدیدۀ اسمزی سبب کاهش جذب آب و دوم به‌دلیل سمیت یون عامل شوری همراه جریان شیرۀ خام به درون برگ سبب جلوگیری از رشد گیاه می­‌شود. اسیدسالیسیلیک فرآیندهای فیزیولوژیکی در گیاهان را تنظیم و عوارض جانبی تنش را کاهش داده و می­‌تواند اثر نامطلوب تنش را بهبود بخشد. لذا این آزمایش با هدف بررسی اثر محلول‌پاشی اسیدسالیسیلیک بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان تحت تنش شوری اجرا شد. مواد و روش­‌ها: به­منظور بررسی اثر محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان رقم آرماویرسکی تحت تنش شوری آزمایشی در شرایط مزرعه به­‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 اجرا گردید. فاکتور اول شامل چهار سطح شوری (عدم تنش، 4، 6 و 8 دسی‌زیمنس بر متر) و فاکتور دوم محلول­‌پاشی با اسیدسالیسیلیک در سه سطح (صفر، 100 و 200 میلی‌­گرم بر لیتر) بود. در این آزمایش صفاتی از جمله: ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و درصد روغن اندازه‌گیری شد. نتایج: نتایج این بررسی نشان داد که اثر تنش شوری بر تمام صفات مورد بررسی معنی­‌دار بود. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که شوری باعث کاهش صفات ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک می‌شود. اثر اسیدسالیسیلیک بر بیشتر صفات معنی­دار بود و مصرف آن موجب افزایش صفات مورد بررسی در شرایط تنش شوری شد. بیش­ترین عملکرد دانه در تیمار عدم تنش (شوری 2 دسی‌زیمنس) و در حالت مصرف 200 میلی­‌گرم بر لیتر اسیدسالیسیلیک با 8/3058 کیلوگرم در هکتار به دست آمد و کم­ترین عملکرد دانه از تیمار شوری 8 دسی‌زیمنس و عدم محلول‌پاشی با اسیدسالیسیلیک با 2/1459 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که روند رشد، عملکرد و اجزای عملکرد تحت اثر منفی شوری قرار گرفتند، که در این ‌بین عملکرد دانه و ارتفاع بوته بیش­ترین و درصد روغن کم­ترین واکنش را نشان دادند. کاربرد اسیدسالیسیلیک به‌صورت محلول­پاشی با افزایش رشد در شرایط شور، توانست بخشی از افت عملکرد را جبران و تحمل به شوری را در گیاه آفتابگردان افزایش دهد. در نتیجه کاربرد این ماده در مناطق شور می­‌تواند در افزایش عملکرد و کاهش اثرات سوء ناشی از تنش شوری مؤثر باشد. در این تحقیق کاربرد 200 میلی­‌گرم بر لیتر اسیدسالیسیلیک در تنش شوری 2 دسی­‌زیمنس بالاترین میزان عملکرد دانه آفتابگردان را حاصل نمود. LA eng UL http://arpe.gonbad.ac.ir/article-1-333-fa.html M3 ER -