|
تنوع و کارکرد گونه‌ای علف‌های‌هرز در مزارع گندم استان چهار محال و بختیاری
|
| فرهاد عابدی، علی مختصی بیدگلی*، مجید دلاور |
|
|
|
چکیده: (4406 مشاهده) |
چکیده
مقدمه: عملکرد گیاهان زراعی تحت تاثیر شرایط داخلی (ژنتیکی) و خارجی (شرایط اقلیمی، آفات و عوامل مدیریتی) قرار دارد. رقابت علف‌هرز با گیاهان زراعی مهم‌ترین عامل کاهش عملکرد محسوب می‌شود. این تلفات عملکرد اغلب به اثر تعداد کمی گونه علف‌هرز با توانایی رقابت بالا نسبت داده می‌شود. توانایی رقابت به ویژگی‌های جامعه بستگی داشته و افزایش تنوع زیستی علف‌هرز می‌تواند منجر به کاهش فراوانی غالبیت از طریق رقابت بین گونه‌ای شود.
مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی تنوع گونه‌ای جوامع علف‌های‌هرز مزارع گندم استان چهار محال و بختیاری، در مطالعه‌ای میدانی 18 بخش از این استان در سال 1394 مورد بررسی قرار گرفت. نمونهبرداری به‌طور تصادفی با روش سیستماتیک و با استفاده از کادر 5/0 در 5/0 متر در 92 مزرعه، از مرحله ساقه‌دهی تا پایان مرحله سنبله‌دهی گندم طی یک مرحله انجام، و تراکم و گونه علف‌های‌هرز در هر کادر شناسایی و ثبت شد. در پایان شاخص‌های تنوع و یکنواختی برای هر منطقه محاسبه شدند.
نتایج: تعداد کل گونه‌های علف‌هرز شناسایی شده در مزارع مورد بررسی در نمونه‌برداری‌ها جمعاً 97 گونه متعلق به 27 خانواده گیاهی بود که 77 گونه دولپه و 20 گونه تک‌لپه بودند. بیش‌ترین شاخص تنوع شانون در مزارع منطقه بازفت برابر 512/1 به دست آمد و کمترین شاخص تنوع شانون در منطقه بن برابر 521/0 بود. به‌طور کلی منطقه‌های لاران و بازفت بیش‌ترین غنای گونه‌ای (به‌ترتیب 179/1 و 173/1) را داشتند و کمترین غنای گونه‌ای مربوط به منطقه بن (321/0r=) بود.
نتیجه‌گیری: به‌طور کلی نتایج این تحقیق در مزارع گندم نشان داد خانواده‌های گندمیان، کاسنی، شب‌بو، حبوبات و چتریان به‌ترتیب با 18 گونه (5/18 درصد)، 16 گونه (5/16 درصد)، 11 گونه (34/11 درصد)، 8 گونه (25/8 درصد) و 6 گونه (19/6 درصد) بیش‌ترین تعداد گونه‌های علف‌هرز مزارع گندم را به خود اختصاص دادند. بیش‌ترین شاخص تنوع شانون و غنای گونه‌ای مارگالف از مزارع منطقه بازفت بدست آمد که علت آن از یک طرف حداقل به‌کارگیری ماشین‌آلات کشاورزی و عدم کاربرد نهاده‌های شیمیایی از قبیل آفت‌کش‌ها و کود و از طرف دیگر رطوبت و بارندگی بیش‌تر در این منطقه بود.
|
|
| واژه‌های کلیدی: رقابت گیاه زراعی، علف‌هرز، شاخص شانون، غنای گونه‌ای، گندم نان |
|
|
متن کامل [PDF 949 kb]
(548 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اکوفیزیولوژِی
دریافت: 1398/5/28 | پذیرش: 1398/5/28 | انتشار: 1398/5/28
|
|
|
|
|
|
