|
بررسی اثر تنش خشکی بر فنولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف گندم (Triticum aestivum L) در منطقه نیمه‌خشک
|
| زهره مولوی، عباس بیابانی، علی نخ‌زری مقدم، علی راحمی کاریزکی* |
|
|
|
چکیده: (3957 مشاهده) |
مقدمه: غلات نقش مهم و خاصی در الگوی مصرف مردم جوامع مختلف در جهان دارند. مطالعه واکنشهای فیزیولوژیک گونه‌های مختلف غلات به تنش خشکی می‌تواند به شناسایی مکانیسم‌های مؤثر در مقاومت به خشکی کمک کند. تنش خشکی مهم‌ترین عامل محدودکننده عملکرد و رشد در گیاهان است و بر روی بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیک، بیوشیمیایی و مولکولی گیاه تأثیرگذار است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تنش خشکی بر فنولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد، سرعت و دوره‌ی پرشدن دانه ارقام مختلف گندم در منطقه نیمه‌خشک اجرا گردید.
مواد و روش‌ها: بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر روی ارقام مختلف گندم آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 6 تکرار در سال 96-1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل: رقم در 5 سطح (آفتاب، قابوس، کوهدشت، کریم و لاین 17) و تنش خشکی در چهار سطح (عدم تنش خشکی (شاهد)، تنش خشکی جزئی (25 درصد تخلیه ظرفیت زراعی)، تنش خشکی شدید (50 درصد تخلیه ظرفیت زراعی) و تنش خشکی خیلی شدید (75 درصد تخلیه ظرفیت زراعی) بودند.
نتایج: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رقم بر روی عملکرد و اجزای عملکرد به جزء عملکرد بیولوژیک در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود؛ درحالیکه خشکی بر صفات عملکرد دانه و شاخص برداشت در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود؛ اما اثر متقابل رقم × خشکی فقط بر صفت عملکرد دانه در بوته معنی‌دار بود. در شرایط تنش خشکی جزئی کمترین و بیشترین عملکرد دانه در بوته بهترتیب در رقم کوهدشت و لاین 17 مشاهده شد. با شدیدتر شدن تنش (تنش شدید) بین ارقام تفاوتی مشاهده نشد. کمترین و بیشترین شاخص برداشت بهترتیب مربوط به رقم کوهدشت و آفتاب بود. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین طول سنبله با روز تا گرده‌افشانی مشاهده شد و از طرفی رابطه تعداد پنجه بارور، شاخص برداشت، عملکرد دانه و طول دوره پرشدن دانه با طول سنبله منفی و معنی‌دار بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایح تحقیق در این آزمایش، سطوح مختلف تنش خشکی باعث واکنش متفاوتی بین ارقام مختلف گندم شد که می‌توان به تفاوت‌های ژنتیکی و سطوح تحملپذیری آن‌ها نسبت داد. با توجه به نتایج رقم کوهدشت و لاین 17 بهترتیب حساس‌ترین و مقاوم‌ترین رقم به تنش بودند. |
|
| واژه‌های کلیدی: واژه‌های کلیدی: تنش، سرعت پرشدن دانه، شاخص برداشت، گندم |
|
|
متن کامل [PDF 842 kb]
(1141 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اکوفیزیولوژِی
دریافت: 1397/12/26 | پذیرش: 1397/12/26 | انتشار: 1397/12/26
|
|
|
|
|
|
