به منظور بررسی تأثیر تلقیح گیاه شبدر با قارچ میکوریزا در سه نوع خاک مختلف، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1392 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس اجرا گردید. عامل اول، قارچ میکوریزا در سه سطح شامل عدم تلقیح خاک با میکوریزا، تلقیح خاک با Glomus mossea و تلقیح خاک با Glomus intraradices و عامل دوم، انواع مختلف خاک در سه سطح شامل زراعی، شور و جنگلی بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، حجم ریشه، میزان فسفر اندام هوایی گیاه شبدر برسیم و تنفس میکروبی خاک بود. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها در سطوح مختلف میکوریزا نشان داد که تمام صفات اندازه‌گیری‌شده به جز تنفس میکروبی خاک اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند (P≤0/05). در سطوح مختلف خاک تمام صفات اندازه‌گیری‌شده به جز صفت حجم ریشه اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند (P≤0/01). در بررسی مقایسه میانگین اثرات ساده در سطوح مختلف خاک، صفت تنفس میکروبی در خاک جنگل و بقیه صفات در خاک زراعی بیشترین میانگین را به خود اختصاص دادند ولی همه صفات در خاک شور کمترین مقدار را داشتند. در سطوح مختلف میکوریزا، سویه‌های میکوریزایی G. mossea و G. intraradices تأثیر مثبت و معنی‌داری نسبت به شاهد بر تمامی صفات به جز صفت تنفس میکروبی داشتند. بنابراین قارچ‌های میکوریزا تأثیر مثبت و مفیدی در جذب آسان‌تر مواد غذایی از جمله فسفر داشته و از طرفی باعث افزایش رشد ریشه و اندام هوایی گیاه شبدر برسیم در خاک‌های مختلف شد.
arazi S, gholizadeh A, biabani A, ghollarata M. Effect of mycorrhizal fungi on plant phosphorus content of clover (Trifolium alexandrinum L.) and soil microbial respiration. 3 2014; 1 (3) :51-64 URL: http://arpe.gonbad.ac.ir/article-1-89-fa.html
ارازی اسماعیل، قلی‌زاده عبداللطیف، بیابانی عباس، قول لرعطا محمود. اثر کاربرد قارچ میکوریزا بر محتوای فسفر اندام‌های هوایی شبدر برسیم (Trifolium alexandrinum L.) و تنفس میکروبی خاک. 1. 1393; 1 (3) :51-64
